Ile lat ma bursztyn? — najstarszy bursztyn i jego historia

Mówiąc bursztyn, mamy zazwyczaj na myśli bursztyn bałtycki, który powstał ponad 40 mln lat temu. Ale bursztynów – rozumianych jako żywica kopalna – jest znacznie więcej. Najstarsze mają ok. 200 mln lat i pochodzą z Alp. O jakieś 100 mln lat młodsze są złoża bursztynu libańskiego i kanadyjskiego.

Dotychczas zbadano i opisano ponad 100 żywic kopalnych, z których każda pochodzi od innego gatunku drzewa macierzystego, powstała w różnym czasie, w różnych warunkach i różnym środowisku. Choć różnią się one między sobą cechami fizycznymi i chemicznymi, wszystkie nazywamy bursztynami, ponieważ są utwardzoną w naturalnych warunkach żywicą. Każda z nich jest na swój sposób piękna i wyjątkowa, ale nie każda nadaje się do obróbki. Najbardziej znane – ponieważ są przydatne dla celów wytwarzania kamieni jubilerskich oraz tworzenia dzieł sztuki i przedmiotów dekoracyjnych – są: bursztyn bałtycki, dominikański, meksykański, birmański i chiński.

Najstarszy spośród nich jest bursztyn birmański datowany na ok. 100 mln lat, który był ceniony i wykorzystywany jako materiał artystyczny już od czasów chińskiej dynastii Han (ok. 200 lat p.n.e.). Ok. 50 mln lat temu powstał bursztyn z Fushun – choć jest wydobywany od początku XX w., jest bardzo ceniony w Chinach i wykorzystywany głównie do tworzenia rzeźb i ekskluzywnej biżuterii. Na trzecim miejscu w tym rankingu wiekowym plasuje się nasz rodzimy bursztyn bałtycki, który powstał ponad 40 mln lat i jest wydobywany przez człowieka już od czasów neolitu (ok. 10 tys. lat p.n.e.). Na 25 mln lat szacowane jest złoże bursztynu dominikańskiego i meksykańskiego, zaś na 20 mln lat bursztynu z Sumatry.

Warto wiedzieć, że nie każda żywica jest żywicą kopalną, a więc nie każda może być nazwana bursztynem. Popyt na ozdoby z bursztynem bałtyckim spowodował, że na rynku pojawiło się wiele żywic młodszych wykorzystywanych do tworzeni imitacji, które nazywamy kopalami. Za granicę wieku rozdzielającą żywice kopalne i kopale przyjmuje się 1 mln lat. Wiek żywic praktycznie użytecznych w jubilerstwie jest znacznie dłuższy od tej granicy i z reguły przekracza kilkanaście milionów lat.